Bierbrouwerij 'De Gouden Eikel' te Aardenburg

- 1739-1945 Bierbrouwerij 'De Gouden Eikel'

Bierbrouwerij 'De Gouden Eikel' in Aardenburg werd oorspronkelijk opgericht in 1739, doch raakte sedert de vereniging met België langzamerhand in verval en werd stilgelegd vanwege de vrije invoer van bier uit Vlaanderen. De brouwerij werd heropgericht in maart 1839.
Uit een gemeentelijk verslag van 1840 kunnen we afleiden dat de brouwerij niet door werktuigen werd gedreven. Het aantal werklieden bedroeg 3 en het loon was 15 cent per dag. Het bier werd afgezet in de stad en omliggende gemeenten. De toestand van het bedrijf was goed. Een gemeentelijk verslag uit 1843 vermeldde Abraham van de Plassche als eigenaar. Hij verrichtte zijn werk met de hand en gebruikte daarbij twee ketels, twee kuipen, vuur en water. Twee werknemers produceerde samen 710 vaten per jaar. Vijf jaar later werkte hij alleen. Uit een opgave van 1851 bleek dat de bierbrouwerij was uitgebreid met een azijnmakerij.
Twee jaar later bestond het personeel uit een volwassen brouwer, twee volwassen knechten en een volwassen helper. Het bedrijf beschikte toen over een eest, twee kuipen en twee ketels. De brouwersknechten verdienden bedragen tussen fl. 3,60 en fl. 4,- per week. Er werd nog steeds geen gebruik gemaakt van stoommachines of hulpstoomvermogen. De gemeentelijke verslagen van 1863-1865 spreken over een brouwerij die zeer goed draaide.
Op 5 oktober 1875 kocht landbouwer Auguste Daenink uit Aardenburg bierbrouwerij 'De Gouden Eikel' van Abraham van de Plassche. Bijna twintig jaar later, op 14 mei 1895, verklaarde hij over te willen gaan tot openbare verkoop van de bierbrouwerij, met toebehoren en annex woonhuis met erf. Tot de inventaris van de brouwerij behoorde onder meer: vaten, een bier- en handkrachtpompen, cylinder met manege, twee koperen bieraftrekkers, een vlote met koperen kraan en twee tonnebakken met toebehoren. De brouwerij betrok zijn water uit een welput waaruit ook de bevolking van Aardenburg water mocht betrekken. Dit geschiedde middels een ijzeren pomp die aan de buitengevel van de brouwerij aan de zijde van de Brouwerijstraat was bevestigd.
Uiteindelijk werd de brouwerij op dinsdag 21 mei 1895 verkocht voor fl. 9.500,- aan Jerome Alphonse Marie Haverland (geboren te Vormezeele (België) op 19 augustus 1858), zonder beroep, wonende te 'Ruijsbroec' bij Brussel).
Op 3 april 1925 kocht J.A.M. Haverland brouwerij 'De Gouden Eikel' voor fl. 5000,- , alsmede de bierbrouwers-inventaris bestaande uit de voorraad bier, tonnen, vaten, losse kuipen, flessen, losse werktuigen en gereedschappen, paard en wagens. Later verkocht hij alles voor fl. 2.500,- aan zijn zoon Lieven Eduard Jerome Haverland (geboren te Aardenburg op 3 juli 1899). Deze was naast bierbrouwer ook agent in bieren en grossier in dranken. Uit het kadaster blijkt dat hij het pand Brouwerijstraat 9 in zijn bezit had. Dit zou de brouwerij of het woonhuis van de brouwer kunnen zijn. De brouwerij werd gedeeltelijk gesloopt in 1945. Het adres van de brouwerij of het woonhuis van de brouwer was in 1947 Brouwerijstraat 3. Volgens de kadastrale boekhouding vond in 1950 een splitsing plaats van de percelen waarop zich een huis, de bierbrouwerij en een tuin bevonden. Hiermee kwam definitief een einde aan brouwerij 'De Gouden Eikel'.

(Bronnen: Collectie documentatie bierbrouwerijen West Zeeuws-Vlaanderen van A. Bauwens te Aardenburg en Handelsregister Kamer van Koophandel Terneuzen dossiernr. 649)

(Het hierboven afgebeeld viltje, (origineel met groene opdruk), maakt helaas (nog) geen deel uit van mijn verzameling. Deze afbeelding is afkomstig uit de 'Katalogus van Nederlandse bierviltjes 1996, samengesteld door B. Jus, uitgegeven door Bier- en Verzamelaars Vereniging BAV)


home